in, rond, door, van
de Wei 🏇

Geïnspireerd door de alomtegenwoordigheid van paarden langs het parcours, begonnen we ons te interesseren voor het concept “verpaarding”, een dynamiek op het Vlaamse platteland waarbij boerderijen en hun aangrenzende landbouwgronden veranderen in residentiële villa's en paardenweiden, waardoor de grondprijzen sterk stijgen. Tegelijkertijd huisvesten de weinige boerderijen die nog operationeel zijn een veel groter aantal dieren die onzichtbaar blijven in het landschap.

Als collectief dat de hedendaagse landbouw onderzoekt met aandacht voor onderbelichte stemmen, richtten we onze aandacht op de dieren die in de regio leven - zowel de zichtbare als de onzichtbare. Welke mogen vrij rondlopen en waar wordt hen de toegang beperkt. In gesprek met de mensen van Zwalm, die leven met of van dieren, ontdekten we de motivaties achter deze verschillen. Van hygiënevoorschriften tot bescherming tegen roofdieren, de motivaties zijn gevarieerd en elk trekt zijn eigen lijn over het land.

Hoe kunnen de territoriale praktijken van dieren onevenwichtige manieren om toegang te krijgen tot land onthullen?

Tijdens onze maandelijkse wandelingen zagen we schapenwol vastzitten in het prikkeldraad, waren we getuige van varkens die nesten maken in de varkensstal, luisterden we naar kippen in de ren en roken we paardenmest in de wei. Op basis van hoe dieren hun aanwezigheid kenbaar maken, door sporen achter te laten of geluiden te produceren, creëren we ruimtelijke interventies die verschillende vormen van toegang tot het land ensceneren.

Meer info: website Kunst&Zwalm︎︎︎

Rural Relations Writing Club

Contributors: Ioana Lupascu

Welke verhalen wortelen in rurale relaties—en hoe kan schrijven ons helpen ze te traceren?

Een langzaam groeiende reeks schrijfateliers waarin het plattelandsleven, herinnering en verbeelding centraal staan. Elke sessie draait om een thema—verwantschap, rouw, of oogst—en nodigt deelnemers uit te schrijven vanuit persoonlijke ervaringen, collectieve rituelen en alledaagse observaties.

De bijeenkomsten volgen een eenvoudig ritme: we eten samen, schrijven aan de hand van zachte opdrachten, en delen wat we willen. De sfeer is informeel en gastvrij—open voor iedereen die nieuwsgierig is naar rurale verhalen in al hun vormen en talen. Ervaring met schrijven is niet nodig.

Geïnitieerd en georganiseerd door Ioana van Seasonal Neighbours in samenwerking met Myvillages, groeit de groep vanuit het geloof dat rurale verhalen tijd, aandacht en collectieve zorg verdienen.

Images by Kelly Donckers & Jonathan De Maeyer

Ghosts in Town

Gedragen door: Jonathan De Maeyer, Ioana Lupascu, Claire Chassot & Tijana Petrović

Wat kunnen we doen als dorpsdramaturgen in Wortel?

Hoe zijn/kunnen rurale omstandigheden in West- en Oost-Europa met elkaar verbonden (worden)?

Wat maakt een huis tot een thuis?


"Kom hier, kom hier!" Haar stem klonk door de straat en wenkte degenen die haar kenden.

Op de parkeerplaats van café De Guld in Wortel stond een iets hoger dan legaal huis op wielen roerloos na een lange reis. De scherpe en lichtgrijze buitenkant is een vreemde uitnodiging om rond te neuzen.

Vier personen staken ijverig hun handen uit de mouwen om deze ruimte als een thuis te laten voelen, poetsend, vegend, tekeningen ophangend en kaarten vouwend. Ze namen pauzes voor koffie en sigaretten, waardoor de ruimte een beetje rommeliger werd. Ze riepen verlegen naar de voorbijgangers van de zondagse kerkdienst of de cafébezoekers dat ze erbij moesten komen zitten, maar er was weinig animo, en dat was ook goed. De setting was er als een open uitnodiging.

Aan de rechterkant, naast de fietsenstalling, hing een breed doek met een geprinte foto van Bucovina die de ruimte tussen de straat en de parkeerplaats markeerde. Je kon aan beide kanten zien dat dit atypische landschap zijn intrek had genomen tussen twee bomen. Erachter stonden statafels gedrapeerd met doeken met wijnvlekken en verder zag je een open kofferbak van een auto met versnaperingen - sapjes en water. Er was geen backstage bij deze dramaturgie op de parkeerplaats, de podiumachtige plekken waren ingericht voor intiem kletsen, snacken, tekenen en rondhangen. De lucht rook naar koffie, thee en heerlijk stevige zelfgemaakte chocoladekoekjes.

En toen waren er vijf R die stopten in het zicht van het hangende landschap, waarna ze meehielpen. "Kom hier, kom hier!" Haar stem ging weer over de parkeerplaats, en wenkte degenen die haar hoorden om samen op de foto te gaan. En toen waren er acht, zes, twaalf, twintig, zeventien, of meer.

Het regende, misschien maar goed ook. Een kleine groep schuilde in het huis op wielen, duwde het landschap met Kempische opdruk verder naar binnen om ruimte te maken voor elkaar. Ze sprak over haar band met deze plek, de geschiedenis en Ar-tur. Een andere kleine groep nam polaroidfoto's van het vreemde landschap en droogde de druppels op de foto's aan de kleren. Anderen struinden wat rond, op zoek naar niets in het bijzonder, terwijl ze genoten van wat snacks.

Iets na één uur 's middags werden op de toon van Andreea's stem liederen uit Bucovina gezongen. Het publiek danste in een cirkel, een hora noemen ze dat. Deze dans bestaat uit rondjes draaien terwijl je elkaars handen vasthoudt als een grote groep, de nabijheid is zowel ongemakkelijk als vertederend. Sommigen verstrooiden zich, sommigen tolden, en velen namen foto's en glimlachten.

Evenement op 22 oktober 2023 in Wortel Dorp (België), als onderdeel van het Dorpsmakersfestival, georganiseerd door Ar-Tur, platform voor architectuur en ruimte in de Kempen.  

Veel dank aan Ar-Tur voor het organiseren van deze gelegenheid, Gheorghiță Macovei van de Sint-Jan Baptistkerk, de collectieve geesten van Seasonal Neighbours, Edith Wouters, Ciel Grommen, Maximiliaan Royakkers, Annelies Hofmans, Sien Beyens, Bo Struyf, Zus & Peter Ouwerkerk van Dorpscafé De Guld, Dirk Vanhaute.
En de vele anderen die op zichtbare en onzichtbare manieren bijdroegen. We zijn blij jullie te hebben ontmoet!

© Selma Gurbuz

Migrating Seasons 

Bijdrager: Anastasia Eggers

Kan de boerenalmanak gebruikt worden om de verstoorde aard van moderne landbouwpraktijken te verkennen?

De boerenalmanak is een traditionele kalender die het ritme van het landbouwjaar documenteert, van kennis over zaaien en oogsten tot getijdentabellen en weersvoorspellingen. Door de geglobaliseerde handelsroutes en de modernisering van de landbouwtechnologie werd deze almanak echter steeds meer overbodig of toch op zijn minst een rariteit, net als de traditionele oogstfeesten en -rituelen.

Migrating seasons is een poging om de boerenalmanak te hertekenen volgens de hedendaagse post-seizoensgebonden wereld, waarin het verbouwen, oogsten en consumeren van voedsel niet langer afhankelijk is van natuurlijke factoren. Het traject kijkt naar landbouwpraktijken en hun onderlinge afhankelijkheid van fenomenen als het trans-Europese verkeer van werknemers en goederen, internationale politiek, arbeidsrechten en energievoorziening. Op een tijdlijn worden verschillende gebeurtenissen belicht die de cruciale aspecten van de moderne landbouw vertegenwoordigen. Kunnen zij het onderwerp worden van nieuwe vieringen en rituelen die de onzichtbare realiteiten achter ons voedselsysteem terug zichtbaar maken?

Tijdens de groepstentoonstelling van Seasonal Neighbours werden reeds twee tijdlijnen/rituelen verkend:

The Eggplant Relay
Elk jaar in week 44 wordt het "olympische vuur" van het aubergineseizoen doorgegeven van Westland (Nederland) naar Almería (Spanje) om de seizoenswissel te markeren tussen Europa's twee grootste exporteurs van aubergines. Door te kijken hoe het seizoen door economische aspecten wordt gestuurd en welke logistiek deze wissel mogelijk maakt, volgt het project het aubergineseizoen en zijn sporen doorheen Europa.

Bread and Salt*
Ter gelegenheid van de komst van seizoensarbeiders naar de Flevolandse boerderijen denken de lokale bewoners na over hun ideeën over tijdelijke bewoning op het platteland. Hiervoor verzamelen ze objecten die als welkomstgeschenk kunnen dienen. De tentoonstelling in Z33 was een tussenstation voor deze voorwerpen, die aan het begin van het seizoen in 2022 zullen worden overhandigd. 

*Brood en zout (Bulgaars: хляб и сол / Pools: chlebem I solą / Russisch: Хлеб-соль) is in verschillende culturen een welkomstceremonie die vooral bekend is onder haar Slavische namen. Gasten worden verwelkomd met brood en zout, waarbij brood staat voor rijkdom en voorspoed, en zout wordt geassocieerd met vriendschap.

Biografie Anastasia Eggers

CHŁOPI

Bijdrager: Karolina Michalik

Hoe kan ik representaties van “Polskość” (Poolsheid) verkennen aan de hand van economische migratie en seizoensarbeid op het Europese platteland?

In Polen worden al sinds de 16de eeuw oogstfeesten of Dożynki georganiseerd. Tijdens wat oorspronkelijk een folktraditie was, vierden de rurale gemeenschappen een jaar hard labeur op het veld met de opvoering van volksdans, liederen en kunst. Een belangrijk onderdeel daarbij was het weven van een krans (een wieniec) in de vorm van een kroon, gemaakt van de lokale graanoogst.

Wanneer ik de hedendaagse uitlopers van deze feestelijkheden beschouw als publieke representaties van de moderne Poolse rurale identiteit, komen een aantal zaken naar boven. Ik zie folklore die wordt gebruikt als kleurrijk middel voor politieke deelname, een selectieve interpretatie van het verleden en heden via nostalgisch, religieus en nationalistisch patriottisme. Hedendaagse versies van rurale cultuur, inclusief economische migratie en seizoensarbeid worden uitgesloten uit dit narratief.

Mijn doel is om een wienic te creëren die voldoet aan de voorwaarden om deel te nemen aan De Mooiste Wieniec Dożynkowy tijdens de jaarlijkse Presidentiële Dożynki in Warschau. Dit creatieproces dient als poging om de folklorische representatie van de Poolse rurale identiteit te verbreden en het te erkennen als een hybride constructie, verstrikt tussen lokaliteit en traditie, en een complex Europees agricultureel systeem. Op die manier wil ik ook de rol van traditionele artefacten bevragen en onderzoeken hoe ze kunnen dienen als democratisch middel, ter representatie van narratieven die gericht zijn op uitwisseling tussen geschiedenis, omgeving en gemeenschap.

Tentoonstelling: Z33 (Hasselt, BE) - 30 januari 2022 > 17 april 2022

Op de groepstentoonstelling Seasonal Neighbours in Z33 presenteerde ik het metalen skelet van de wieniec dat zal deelnemen aan de Presidentiële Dożynki 2022. De "architectuur van het lichaam" is één van de stemcriteria (0-5 punten) die verwijst naar de algemene vorm van de wieniec. De vorm van deze wieniec, die voldoet aan de richtlijnen van het wedstrijdreglement, symboliseert mijn interpretatie van het werk in de hedendaagse Europese landbouw.

Biografie Karolina Michalik

Fotodocumentatie bij de oogstfeesten: Leo Malek